Talaşlı imalat, hassas parçaların üretiminde kritik bir süreçtir ve bu süreçte kullanılan tolerans standartları büyük önem taşır. Avrupa ve Türkiye’de yaygın olarak kullanılan tolerans standartları ISO 2768 ve ISO 286’dır. Bu standartlar, parçaların doğru ve güvenilir bir şekilde üretilebilmesi için gerekli olan boyut ve geometri kontrollerini sağlar.
ISO 2768 ve ISO 286 Tolerans Standartları
ISO 2768: Doğrusal ve açısal boyutlar için genel tolerans aralıklarını kapsar. Bu standart, ince (fine) ve orta (medium) olmak üzere iki kalite seviyesine ayrılır.
- Doğrusal Boyutlar: 0.5 mm ile 2000 mm arası boyutlar için ±0.05 mm ile ±2 mm arası tolerans değerleri belirlenmiştir.
- Açısal Boyutlar: 10 mm ile 400 mm arası boyutlar için ±1° ile ±0°5’ arası toleranslar geçerlidir.
ISO 286: Silindirler ve zıt paralel yüzeyler için genel tolerans aralıklarını belirler. Bu standart, seviye 6 (IT6), seviye 7 (IT7) ve seviye 8 (IT8) olmak üzere üç kalite seviyesine sahiptir.
- Silindir ve Paralel Yüzeyler: 0.5 mm ile 2000 mm arası boyutlar için tolerans değerleri 0.006 mm ile 0.230 mm arasında değişir.
Tolerans Standartlarının Önemi
Tolerans standartları, tasarımcıların ve mühendislerin iş yükünü azaltarak üretim sürecini daha verimli hale getirir. Her bir parça için ayrı tolerans hesaplamaları yapmak yerine, belirli bir standardı kullanarak istenilen kalite seviyesine uygun toleransları kolayca uygulayabilirler. Bu sayede, parçaların doğru bir şekilde üretilmesi sağlanır ve maliyetler düşürülür.
Eşdeğer ABD Standartları
Avrupa’da kullanılan ISO standartlarının ABD’deki karşılığı ASME standartlarıdır. Örneğin, ISO 2768 fine ve medium standartlarına karşılık gelen ASME standartları mevcuttur ve bu standartlar arasında bazı farklılıklar bulunur. Tasarımcılar, uluslararası projelerde bu farklılıkları göz önünde bulundurarak uygun standartları seçmelidir.
Sonuç
Doğru tolerans standartlarının seçimi, herhangi bir mühendislik projesinin başarısı için kritik öneme sahiptir. ISO 2768 ve ISO 286 standartları, Avrupa ve Türkiye’de talaşlı imalat süreçlerinde yaygın olarak kullanılır ve parçaların istenilen kalite seviyesinde üretilmesini sağlar. Bu standartların kullanılması, tasarım ve üretim süreçlerini optimize ederek maliyetleri düşürür ve ürün kalitesini artırır.
